ไอซีที ดึงข้อมูลดาวเทียมเตือนภัยดินถล่ม

กระทรวงไอซีที เดินหน้าใช้ประโยชน์ข้อมูลดาวเทียมการเฝ้าระวังและเตือนภัยดินถล่ม ตั้งเป้า ศึกษาวิจัยการประยุกต์ใช้ภาพถ่ายดาวเทียมประเมินความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะดินถล่มในพื้นที่เสี่ยงภัย ก่อนพัฒนาระบบต่อไป

นางจีราวรรณ บุญเพิ่ม ปลัดกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร หรือ ไอซีที กล่าวถึงการพัฒนาเทคโนโลยีและการใช้ประโยชน์จากอวกาศ ว่า เพื่อส่งเสริมการพัฒนาความร่วมมือในการพัฒนาองค์ความรู้ การประยุกต์ใช้ประโยชน์จากดาวเทียม การพัฒนากิจการอวกาศของประเทศ และเป็นการบูรณาการข้อมูลจากการดำเนินโครงการร่วมสร้างดาวเทียมอเนกประสงค์ ขนาดเล็ก (SMMS) กระทรวงฯ จึงได้ดำเนินโครงการศึกษาวิจัยการประยุกต์ใช้ข้อมูลดาวเทียมสำหรับการเฝ้า ระวังและเตือนภัยดินถล่ม ภายใต้ความร่วมมือองค์การความร่วมมือด้านอวกาศแห่งเอเชียแปซิฟิก (Asia Pacific Space Cooperation Organization – APSCO) ขึ้น โดยมีเป้าหมายที่จะศึกษาและวิจัยการประยุกต์ใช้ภาพถ่ายดาวเทียมในการประเมิน ความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะดินถล่มในพื้นที่เสี่ยงภัย เพื่อพัฒนาระบบแจ้งเตือนภัยให้มีประสิทธิภาพ ปลัดกระทรวงไอซีที กล่าวต่อว่า ทั้งนี้ โครงการดังกล่าว พัฒนาต่อยอดจากโครงการร่วมสร้างดาวเทียมอเนกประสงค์ขนาดเล็ก ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อประเทศไทยและประเทศกลุ่มสมาชิกองค์การ APSCO ในการใช้ข้อมูลร่วมกัน (Spatial Data Sharing) เพื่อการบริหารจัดการธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม การบริหารจัดการพื้นที่ชายฝั่ง ติดตามการเปลี่ยนแปลงของสภาพดิน การประเมินความรุนแรงของการกัดเซาะผิวดิน การเกษตรกรรม การประมง การชลประทาน การสำรวจและจัดทำแผนที่ การผังเมือง การขยายตัวของเมือง เป็นต้น

“วัตถุประสงค์สำคัญโครงการนี้ คือ เพื่อพัฒนาความร่วมมือภายใต้ความร่วมมือด้านอวกาศแห่งเอเชียแปซิฟิกในการใช้ ข้อมูลร่วมกันในการบริหารจัดการธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ตลอดจนประยุกต์ใช้ดาวเทียมสำหรับการเฝ้าระวัง และระบบเตือนภัย รวมทั้ง ศึกษาวิจัยการประยุกต์ใช้ภาพถ่ายดาวเทียมในการประเมินความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะดินถล่มในพื้นที่เสี่ยงภัย เพื่อประโยชน์ต่อการพัฒนาระบบแจ้งเตือนภัย” นางจีราวรรณ กล่าว โครงการ ศึกษาวิจัยการประยุกต์ใช้ข้อมูลดาวเทียมฯ ใช้เวลาดำเนินงาน 12 เดือน โดยศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลทางธรณีวิทยา และสภาพแวดล้อมของพื้นที่ที่มีความเสี่ยงต่อดินถล่ม และรวบรวมข้อมูลจากแหล่งข้อมูลอื่น รวมถึงข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับดินถล่ม ได้แก่ กระบวนการเกิดดินถล่ม รูปแบบของดินถล่ม ปัจจัยที่ทำให้เกิดดินถล่ม ลักษณะพื้นที่เสี่ยงภัย ลักษณะที่ตั้งของหมู่บ้านเสี่ยงภัยดินถล่ม ข้อสังเกตหรือสิ่งบอกเหตุ และบันทึกเหตุการณ์ดินถล่มในประเทศไทย รวมทั้งรวบรวมข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมที่ได้รับการสนับสนุนจากองค์การ APSCO เพื่อ นำมาใช้สนับสนุนโครงการฯ โดยจัดให้มีการบริหารจัดการฐานข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมอุตุนิยมวิทยา จัดเก็บข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมที่ได้รับจากระบบ DVB-S ในแต่ละวันให้สามารถสืบค้นย้อนหลังได้

ประมวลผลข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมอุตุนิยมวิทยา ที่มีอยู่ตามลักษณะของ Sensor ของดาวเทียมที่รับได้ เช่น IR1 IR2 IR3 IR4 Visible และการประมวลผลภาพแบบ 2 มิติ 3 มิติ หรือตามความต้องการของผู้ใช้บริการ ตลอดจนเผยแพร่ข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมอุตุนิยมวิทยาด้วยระบบ DVB-S ด้วยการให้บริการผ่านเว็บไซต์ อีกทั้ง ยังศึกษาปัจจัยที่ใช้ในการวิเคราะห์ และข้อมูลสารสนเทศภูมิศาสตร์ที่ใช้วิเคราะห์ เพื่อนำมาประมวลผลสร้างแบบจำลองคณิตศาสตร์ การเกิดดินถล่มของพื้นที่เสี่ยงภัยในประเทศที่มีประสิทธิภาพ รวมถึงสำรวจเก็บข้อมูลจากพื้นที่ที่มีความเสี่ยงต่อดินถล่มในประเทศไทย อย่างน้อย 2 จุด เพื่อให้จำแนกพื้นที่ที่มีโอกาสเกิดดินถล่มและหมู่บ้านเสี่ยงภัยดิน ถล่มในระดับต่างๆ และนำมาใช้งานกับแบบจำลองทางคณิตศาสตร์

นอกจากนี้ ยังศึกษาปัจจัยที่ใช้วิเคราะห์พื้นที่ที่มีความเสี่ยง จากดินถล่มในประเทศไทย เช่น พืชพรรณและสภาพการใช้ดิน ลักษณะดิน ความลาดชันของพื้นที่ ปริมาณฝน รวมทั้งใช้ข้อมูลสารสนเทศภูมิศาสตร์ ได้แก่ โปรแกรมด้านสารสนเทศภูมิศาสตร์ ข้อมูลแผนที่สภาพการใช้ที่ดิน ข้อมูลแผนที่ธรณีวิทยา ข้อมูลความสูงของพื้นที่ เพื่อนำมาใช้ในการวิเคราะห์พื้นที่ที่มีความเสี่ยงต่อดินถล่ม และประมวลผลการสร้างแบบจำลองคณิตศาสตร์ (Model) การเกิดดินถล่มของพื้นที่เสี่ยงภัยในพื้นที่ศึกษาที่มีประสิทธิภาพ และแสดงผลผ่านทางเว็บไซต์

อ้างอิง
กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม กระทรวงทัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

ข้อคิดเห็น
Environmental Objects คือ การเตือนภัยดินถล่ม
Environmental Data คือ การใช้ประโยชน์จากข้อมูลทางดาวเทียมในการเฝ้าระวังและเตือนภัยดินถล่ม
Metadata คือ การประมวลผลภาพแบบ 2 มิติ 3 มิติ หรือตามความต้องการของผู้ใช้บริการ

สุพรรษา ภักดีศรัสันติกุล(ออย)